قدمت فرشبافی ایرانیان به حدود ۲ تا ۳ هزار سال قبل از میلاد میرسد. در حفاریهای شهر سوخته و محوطههای باستانی بینالنهرین، وسایل و ابزارآلات قالیبافی یافت شده که نشان از قدمت ۴ تا ۵ هزار ساله رواج این هنر کاربردی در ایران زمین دارد.
اما سؤال اساسی اینکه، آیا فرش و قالی و قالیچه باهم فرق دارند؟ بله! دارند. به هرگونه گستردنی بافتنی «فرش» میگویند که شامل قالی، گلیم، جاجیم، زیلو، پلاس و… میشود اما به فرش پرزدار «قالی» گفته میشود و البته آن چیزی که باعث میشود قالی از قالیچه متفاوت شود، متراژ آن است. فرشهای پرزداری که مساحت آنها ۶ متر به بالا باشد، قالی نامیده میشود و به فرشهای پرزداری که مساحت آنها ۶ متر یا کمتر از آن باشد «قالیچه» میگویند. خوب است بدانید که کوچکترین قالیچهها را هم با مساحت یک تا یک و نیم متر، برای پشتی میبافند.
چرا یک قالی گرانتر است، یک قالی ارزانتر؟
کارشناسان قالی معتقدند ارزش هنری یک قالی یا قالیچه به نقشه، میزان استفاده از رنگهای طبیعی و هماهنگی قرارگرفتن این رنگها در کنار هم بستگی دارد، اما قیمت یک قالی یا قالیچه بیشتر به نقشه و رنگ، جنس نخ، تار و پود و پرز آن و ریزبافی و درشتبافی آن ربط دارد.
انواع قالی را براساس جنس به چند دسته تقسیم میکنند:
قالی تمام پشم: فرشی که تار، پود و پرز آن از پشم باشد. این نوع قالیها به دلیل جنس پرزها درشت بافت هستند. قالی خرسک که از کلفتترین پشمها بافته میشود جزء این دسته است. قالی تمام پشم مزیتهایی همچون بادوام و مقاومبودن، قدرت برگشتپذیری پرزها پس از پاخوردن، قدرت بالای جذب رطوبت و… را داراست. این نوع قالی سنگین و ارزانقیمت است و کمتر میتوان نوع هنری آن را پیدا کرد.
قالی چله پشم: نوعی قالی که چله آن از پشم است ولی پرزهایش تنها از پشم نیست.
قالی تمام ابریشم: فرشی که تار و پود و پرز آن همگی از ابریشم است. این نوع قالی معمولا بسیار ریزبافت است و ارزش هنری زیاد و البته قیمت زیادی دارد. چنین قالی یا قالیچهای برخلاف ظاهر نرم و نازک و ظریفش، در مقابل لکهها بسیار مقاوم است؛ یعنی اگر آب، چای، نوشابه یا هر نوع مایع دیگری را رویش ریختید، لازم نیست ضربان قلبتان را اندازه بگیرید؛ کافی است آن را با یک دستمال مرطوب و کمی شامپو فرش بشویید؛ عین اولش خواهد شد.
قالی کف ابریشم: فرشی که چله آن پشم است ولی تمام زمینه آن از ابریشم بافته شده است.
قالی گل ابریشم: چله این قالی از پشم است ولی گلها و احیانا برگهای موجود در نقشه از نخ ابریشم و بقیه پرزها از پشم بافته میشود. این نوع قالیها ممکن است قیمت کمتری نسبت به قالی تمام ابریشم داشته باشند اما ارزش هنری زیادی دارند.
قالی عیبدار نخر
عیب و ایراد قالی را بهتر است موقع خرید تشخیص دهید، چون به احتمال زیاد پس از پرداخت پول آن و آوردنش به خانه، دیگر تعویض یا پس گرفته نمیشود. اما عیب و ایرادهای یک قالی چه چیزهایی میتواند باشد؟
دورگه بودن زمینه
خوب خوب نگاه کنید. گاهی رنگ قسمت بالای زمینه قالی از رنگ قسمت پایینی آن کمرنگتر یا پررنگتر است. چشم دقیق و ریزبینی داشته باشید و در نور، خوب قالی را نگاه کنید؛ اگر ۲ رنگ باشد قیمت آن گاهی تا نصف کاهش پیدا میکند!
اندازه قالی: اگر اندازه فاصله لبه حاشیه بالایی قالی تا وسط ترنج، بیشتر یا کمتر از ۳ سانتیمتر با اندازه فاصله آنجا تا لبه حاشیه پائینی تفاوت داشته باشد، از قیمت قالی بسیار کم میشود؛ پس توی جیبتان خطکش داشته باشید.
کمبافی: حتما موقع خرید قالی به پشت آن نگاه کنید؛ اگر گرهها منظم، پشتسر هم و یکاندازه بود که هیچ، ولی اگر اندازه گرهها متفاوت، نامنظم و گاهی با فاصله بود یعنی بافنده یا شلخته بوده یا خدای نکرده متقلب! مثلا در یک فرش ۵۰ رج که باید در هر ۷ سانتیمتر ۵۰ گره داشته باشد، گرهها کمتر است، یا گرهها خوب شانه نخورده و پرزها کشیده نشده است؛ بههرحال یک جای کار میلنگد.
شکستگی گل قالی: این مورد خیلی تخصصی است زیرا گلهای قالی اعم از شاهعباسی، آویزان، ستارهای و… اندازه استانداردی دارند که تنها بافندهها، کارشناسان و فروشندگان قالی از آن اطلاع دارند. اگر در بافت این گلها شکل و اندازه استاندارد رعایت نشود، از ارزش قالی کم میشود. این دیگر کار شما نیست؛ از یک خبره کمک بگیرید یا از روی گلهای قرینه، اندازههای ناموزون را حدس بزنید.
هزار نکته باریکتر از مو
راستی چرا فرش نائین از فرش همدان گرانتر است؟ چرا فرش تبریز را بیشتر از فرش اراک میپسندند؟ فرق قالی با قالی چیست که گاهی صدها هزار تومان تفاوت قیمت دارند؟ چرا بعضی قالیها مثل مخمل ظریفاند، سالهای سال زیر پا لگد میخورند و آخرش تاجران فرش به ۱۰برابر قیمت اولیه روی دست میبرندش؟
گره ترکی
ظرافت فرش جز نوع پرز که چه جور پشمی باشد و چند درصد ابریشم، به نوع گره آن نیز بستگی دارد. بافت دو گره یا گره ترکی که از ابتدا مخصوص بافندگان تبریزی بوده و امروز در مناطق دیگر نیز رایج است، روشی است که در آن هر دو سر پرز از لای تار رد میشود و گره میخورد. این روش وقت زیادی میخواهد و مخصوص قالیهای ریزبافت و نقشههای ظریف با رنگهای متنوع و خطوط نازک است. در این روش، امکان بیگره بافی یا جفتبافی (که نوعی شلختگی در بافت یا تقلب است) وجود ندارد.
به همین دلیل، این قالیها جز ظرافت بیاندازه، بسیار محکمند و به این سادگیها نخنما نمیشوند. از طرفی این گره آنقدر محکم است که میشود پرزهای فرش را چنان قیچی زد که به کوتاهی مخمل شوند و با پا خوردن بیشتر، نقشها و ظرافت گرهها بیشتر نمایان شود. به همین دلیل مشهور است که فرش کرمان هر چه پا بخورد مرغوبتر است و هیچ اتفاقی هم برای فرش نمیافتد. فرشهای قم، تبریز، اصفهان و کرمان ترکی بافند؛ یعنی هم ظریفاند، هم بسیار زیبا و محکم و البته گران.
گره فارسی
فرشهای پشمی درشتبافت که اغلب سنگین هستند و نقشهای درشتی هم دارند، فارسیبافند. در گره فارسی یا یک گره فقط یک طرف پرز گره میخورد و طرف دیگر آن آزاد است. در این روش، چله شلتر است و برای سفتکردن آن، شانههای سنگین را محکمتر روی پرزها میکوبند تا پرزهای پشمی در هم فرو بروند و چله محکم شود. همین درهم رفتگی پشمها، امکان بیگرهبافی یا جفتبافی را بیشتر میکند.
بافندههای فرشهای فارسیباف به خاطر درشتی پرزهای پشم، نمیتوانند نقشههای ظریف و مینیاتوری ببافند. از طرفی، گره فارسی با پا خوردن در طول سالها (که البته اصلا کم نیست) کمکم پرزها شل شده و نخنما میشوند.
به خاطر همه این دلایل، این نوع فرش ارزانتر است. قالیهای فارسیبافِ بختیاری، مشهد، اراک، همدان و… مشهورترند. اما به هر حال، این قالیها و رنگهای زنده و گرمشان، انرژی خاصی به محیط زندگی میدهند و قطعا چشمنوازتر از هر بافته مصنوعی دیگر هستند.
کدام طرح را انتخاب کنم؟
وقتی به قصد خرید یک قالی یا قالیچه وارد یک فروشگاه فرش دستباف شدید، آنچه بیش از همه چشمهایتان را نوازش میدهد طرح قالیهاست؛ گاهی خیلی شبیه به هم و گاهی فوقالعاده متنوع. آنوقت با خودتان میگویید «کدام طرح را میان این همه طرح انتخاب کنم؟». شاید بهترین راهش این باشد که درباره طرح قالیها کمی اطلاعات به دست بیاورید.
بیشتر ما وقتی به قالی دستباف فکر میکنیم، فورا یاد یک قالی با زمینه لاکی – قرمز میافتیم که یک گل بزرگ در وسط دارد که نامش «ترنج» است و ۴ لچک (۳ گوش) در چهارگوشه قالی و اطراف آن ترنج هم پر از گل و برگ و اسلیمی است. خیلیها این طرح را تکراری میدانند (البته همین طرح لچک و ترنج که برای ما تکراری است یکی از اصیلترین طرحهای قالی ایران است که در بازارهای جهانی کلی طرفدار دارد) ولی خب طرح قالی ایرانی فقط لچک ترنج – آنهم با زمینه لاکی – نیست؛ طرحهای زیاد دیگری هم داریم که بعضیهایشان درحال فراموششدن هستند. نکات زیر راهنماییتان میکند:
•اگر یک قالی ریزبافت و هنری میخواهید که کف خانهتان را مثل یک باغ گل در فصل اردیبهشت تزئین کند، میتوانید قالی لچک و ترنج یا «شکارگاه» تبریز، قم و اصفهان را بخرید یا «ریزماهی» خوی و «هزاره هریس» مرند. البته این نوع فرشها گران است.
•اگردنبال قالیهایی با نقوش روستایی و ایلیاتی هستید، میتوانید طرحهای «انسان و حیوان»، «گل و مرغ»، «درختی» «درخت و انسان» و «پای شتر» استانهای فارس، خراسان شمالی، کردستان و گلستان را بخرید. بعضی از این نوع طرحها به دلیل درشتبافی، ارزان هم هستند.
• اگر میخواهید خانهتان با فرشهای ساده تزئین شود و فضای آرامشبخشی را در خانه بهوجود بیاورید بروید سراغ قالیهای کویری کرمان و اردکان. زمینه این قالیها مثل طبیعت کویر به رنگهای شتری، خاکستری و کرم است. طرحهای «کف ساده» قالیای که زمینه اطراف لچک و ترنج آن خالی از هر نوع نقشی است)، «محرمات»، «راه راه» و «قاب قرآنی» از همین نوع هستند.
• اگر دنبال طرحهای مدرنی هستید که به مبل اسپرتتان بیاید، یکی از طرحهای هندسی «خشتی»، «قابقابی»، «میناخانی»، «بته جقه» اصفهان، کاشان یا اراک را بخرید.
• اگر دنبال قالیهای خیلی ارزان هستید میتوانید طرحهای ریزماهی، محرابی و لچک ترنج استانهای همدان، کاشان و زنجان را بخرید که از پشم کلفت بافته میشود و همان فرش خرسک است.
بشر از زمانی که خود را شناخت و ضرورت وجود ملزومات زندگی را احساس نمود، به فکر داشتن منسوجی بود تا او را در برابر سرما و سختی زمین محافظت نماید. پشم و موی حیواناتی نظیر گوسفند و بز، اولین یافتههای بشر برای برآوردن این نیاز بود و متعاقباً پوست این حیوانات اولین زیرانداز یا به عبارت دیگر، فرش منسوج بود. به دنبال تحول و پیشرفت در زندگی، بشر آموخت که میتواند با در هم نمودن و فشردن الیاف پشم، زیراندازی ضخیمتر و گرمتر به نام نمد تهیه نماید. متعاقباً با فراگیری فنون ریسندگی و تابندگی، نخهای پشمی را تولید نمود و برای اولین بار با ادغام رشته نخهای افقی و عمودی نخهای پشم، گلیم را ابداع کرد و این سرآغازی بود برای ابداع فرش گرهدار یا پرزدار که هنر و فنی پیشرفتهتر بود.
فرش واژه ای عربی است که به معنای زمین است و در زبان فارسی دارای مفاهیمی چون گسترده شدن، زیرانداز و کفپوش می باشد. با توجه به تعریف فوق مفاهیمی چون گلیم، نمد، زیلو، فرش ماشینی و دستباف را می توان فرش دانست.
مشخصات قالی دستباف
فرش دستباف دارای سه مشخصه زیر می باشد:
۱- دارای تار و پود می باشد.
۲- پرز داشته باشد.
۳- پرزها دور تارها گره خورده باشد.
انواع قالی
از لحاظ مواد مصرف شده در می توان قالی دستباف را در ۵ گروه زیر طبقه بندی کرد:
۱- پشمی: به فرشی که تار و پود آن از جنس پنبه و پرز آن پشمی باشد می گویند. لازم به ذکر است که در میان ایلات و عشایر به جای نخ پنبه از پشم استفاده می شود.
۲- تمام ابریشم: به فرشهایی که پرز و چله آن از ابریشم باشد، تمام ابریشم می گویند.
۳- گل ابریشم: در این گونه فرشها در نقش ها و دور حاشیه ها به جای پرز پشمی از ابریشمی استفاده می شود و معمولاً چله اینگونه فرشها از ابریشم است.
۴- کف ابریشم: در زمینه اینگونه فرشها به جای پرز پشمی از پرز ابریشمی استفاده می شود.
۵- سوف: نوعی قالی است که زمینه آن از پود ضخیم و نازک تشکیل شده و نقش گل و بوته ها پرز دار می باشد.
انواع فرش دستباف از لحاظ ابعاد:
فرش دستباف را از لحاظ انداز به ۷ نوع تقسیم می کنند که انواع آن عبارتند از:
۱- قالی: به فرشهایی که در اندازه های ۳×۲ متر،۵/۳×۵/۲ متر،۴×۳ متر،۴×۶ متر باشد، گفته می شود که به چهار دسته زیر تقسیم می شود:
الف) قالی های کوچک که ابعاد ۳×۲ متر،۵/۳×۳/۲ متر را شامل می شود.
ب) قالی های متوسط که ابعاد ۴×۳ متر و ۸/۲× ۸/۲ متر را شامل می شود.
ج) قالی های بزرگ که ابعاد ۵/۴× ۵/۳ متر و ۸/۴×۷/۳ متر را شامل می شود.
د) قالی های بسیار بزرگ با ابعاد ۵×۴ و۶×۴ متر و بالاتر از این ابعاد را شامل می شود.
۲- قالیچه: به فرشهایی گفته می شود که مساحت آن از ۴ متر مربع کمتر باشد. اندازه قالیچه های متعارف شامل ۲۰/۲×۴۰/۱ و ۵/۲×۵/۱ متر می باشد.
به قالیچه های با اندازه ۲۰/۲×۴۰/۱ سجاده ای و یا دو ذرعی گفته می شود.
همچنین لازم به ذکر است که به قالیچه هایی با ابعاد ۵/۲×۵/۱ را که ریز باف باشند پرده ای گویند.
۳- کلّگی: به فرش هایی می گویند که از نظر عرض از قالی کم عرض تر و از نظر درازا از ۴ متر کمتر باشد که در اندازه های ۳×۵/۱ متر،۳×۷/۱ متر و ۷/۳×۲ متر بافته می شود.
۴- کناره: فرشی است که برای مفرش کردن راهروها و راه پله ها استفاده می شود و پهنای آن از ۷۰/۱ تا ۵/۰ متر و طول آنها از ۱۰-۳ متر متفاوت است و در بعضی از موارد استثنائی نیز تا ۱۵ متر و بیشتر بافته شده است.
۵- ذرع و نیم و ذرع چارک: به فرشهایی که ابعاد آن ۵/۱×۰۴/۱ و ۶۰/۱×۱۰/۱ متر باشد ذرع و نیم گفته می شود.
همچنین به فرشهایی که ۳۰/۱×۸۰/۰ متر باشد ذرع و چارک اطلاق می شود.
۶- پشتی: به قالیچه هایی که مساحت آنها کمتر از یک متر مربع باشد. متداولترین اندازه پشتی ۹۰×۶۰ سانتی متر می باشد.
البته در منطقه گرگان و بجنورد به طور جداگانه برای پشت پشتی ها نوعی گلیم می بافند و داخل آنها را با پر مرغ و ابر پر می کنند که به این گونه پشتی، قارچین می گویند.
۷- پادری: به قالیچه های کوچکی که اندازه پاگرد در بافته می شود پادری می گویند.
فرش ماشینی امروزه به جزء جدا نشدنی منازل بسیاری از ما ایرانیان تبدیل شده است. با توجه به اینکه فرش ماشینی یک کالای هزینه بر است، انتخاب یک فرش ماشینی خوب که هم از کیفیت و دوام بالا و هم از قیمت مناسبی برخودار باشد، اهمیت فراوانی پیدا کرده است بویژه زمانی که بدانید فرش ماشینی از آن دسته کالاهایی است که از ظاهر آن نمیتوان به کیفیت و دوام آن پی برد!
فرش ماشینی گونهای مصنوعی از قالی است که بر خلاف قالی دستبافت توسط ماشینآلات صنعتی بافته میشود. به دلیل سرعت تولید و همچنین ارزان بودن مواد اولیه نسبت به قالی دستبافت قیمت ارزانتری دارد و از مزایای آن سادهتر بودن اجرای آن، بهتر بودن نقش و باکیفیتتر انواع تصاویر هنری و شخصی روی آن است. فرش ماشینی توسط ماشین آلات مختلفی تولید میگردد که میتوان به دستگاههای تکسیما، واندویل، شونهر، Alpha ,CRX, ASR, VTR و… اشاره کرد. جنس هر فرش نیز میتواند آکریلیک یا BCF و مخلوطی از این دو، یا الیاف جدید ابریشم مصنوعی (پلی استر) باشد.
قابل ذکر است که فرشهای ۱۰۰٪ آکریلیک دارای کیفیت و قیمت بالاتری هستند ولی فرشهای ابریشم مصنوعی در حال حاضر به دلیل عدم پرزدهی و شستشوی بسیار آسان و ثبات و درخشندگی بالا در بازارهای جهانی به عنوان بهترین کفپوش مورد توجه قرار گرفته و همچنین فرشها براساس شانه به ۳۵۰، ۴۴۰، ۵۰۰، ۷۰۰، ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰و ۱۵۰۰ شانه تقسیم میشوند. تراکم فرشها نیز میتواند براساس نوع ماشین و شانه بین ۷۰۰ تا ۴۵۰۰ باشد.
فرشهای ۱۰۰٪ آکریلیک دارای کیفیت و قیمت بالاتری هستند.
مفهوم شانه و تراکم
هر فرش دو نوع تراکم دارد: عرضی و طولی
تراکم عرضی فرش (شانه): به تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر از عرض فرش میگویند که به نام شانه شناخته میشود. برای مثال: قالی ۵۰۰ شانه به این معنی است که در هر متر از عرض فرش معادل ۵۰۰ ریشه (گره رنگ) بافته شدهاست. شانههایی که بهطور معمول در بازار میباشند عبارتند از: ۳۲۰-۳۵۰-۳۸۰-۴۰۰-۴۴۰-۵۰۰-۷۰۰-۱۰۰۰-۱۲۰۰-۱۵۰۰ شانه
تراکم طول فرش (تراکم): به تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر از طول فرش میگویند. برای مثال: قالی با تراکم ۷۰۰ یعنی در یک متر از طول فرش معادل ۷۰۰ ریشه (گره رنگ) بافته شده وجود دارد، تراکمهایی که بهطور معمول در بازار میباشند عبارتند از: ۷۰۰-۸۰۰-۹۰۰-۱۰۰۰-۱۴۰۰-۲۵۵۰-۳۰۰۰-۳۲۰۰-۳۶۰۰-۴۵۰۰ رج میباشد.
(همچنین تراکم طولی با توجه به روشهای مختلف بافت فرش ماشینی با یکدیگر دارای تفاوت میباشد).
تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر مربع از فرش: تراکم عرضی ضرب در تراکم طولی را گویند. برای مثال اگر تعداد گره رنگ در عرض برابر با ۷۰۰ گره و در طول هم معادل ۹۰۰ گره رنگ باشد؛ بنابراین تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر مربع ۶۳۰/۰۰۰=۹۰۰x۷۰۰
همیشه مقدار تراکم از شانه بیشتر است و حاصل ضرب شانه و تراکم تعداد سر نخ در متر مربع و حاصل ضرب شانه و تراکم تقسیم بر ۲ یا ۳ (بسته به نوع دستگاه فرش بافی) تعداد گره در متر مربع میشود. فرش ماشینی پشمی، فرشی است که در تولید آن از نخ پشم استفاده میشود.
فرش ماشینی را از چه جنسی انتخاب کنیم؟
چند نوع فرش از نظر جنس الیاف داریم که از آنها میتوان به ۵ مورد پشمی، آکریلیک، پلیاستر، پلیپروپیلن و نایلونی اشاره کرد. ویژگیهای هر یک از این فرشها در ادامه توضیح داده شده است.
۱. فرشهای پشمی: فرش ماشینی پشمی، فرشی است که در تولید آن از نخ پشم (که معمولا از گوسفند بهدست میآید)، استفاده میشود. از آنجاییکه نخ پشم، طبیعی است، بادوام است. همچنین گرد و خاک را به خود نمیگیرد. فرشهای پشمی به دلیل اینکه نرم هستند، طرفداران بسیاری دارند. این نوع فرش محکم است و گرما را به خود جذب میکند. به راحتی لک نمیشود و در صورت لک شدن، بدون دردسر تمیز میشوند. اگر اتاقتان در بخشی از خانه است که نسبت به قسمتهای دیگر سرد است، از فرش پشمی برای آن استفاده کنید. البته به دلیل اینکه رطوبت را به خود جذب میکند، مناسب مکانهای مرطوب نیست.
از آنجاییکه این فرش بادوام است، به درد اتاقهای پررفتوآمد مانند اتاق نشیمن یا غذاخوری میخورد. بیشتر فرشهای پشمی، از نخ صددرصد پشمی تولید میشوند. اما در برخی از این فرشها، ناخالصی وجود دارد. یعنی ۸۰ درصد از پشم و ۲۰ درصد نایلون یا پلیپروپلین هستند که به فرش پشمی ترکیبی معروفاند.
۲. فرشهای پلیپروپلین : ۳۰ درصد از بازار فرش، به فرشهایی اختصاص دارد که با نخ از جنس پلیپروپلین که با نام الفین (Olefin) هم معروف است، تولید شدهاند. این نوع فرش در برابر رطوبت و کپک، بسیار مقاوم است و مناسب خانههایی است که در مناطق مرطوب زندگی میکنند. از آنجایی که این نوع فرش از دوام خوبی برخوردار است، به خود لکه نمیگیرد و همچنین راحت شسته میشود، مناسب اتاقهای پررفت و آمد، به ویژه اتاق کودکان است. درضمن به دلیل اینکه این نوع فرشها بسیار نرم هستند، از آنها برای اتاق خواب هم میتوان استفاده کرد.
۳. فرشهای پلیاستر : الیاف پلیاستر، به دلیل ظاهر براق و درخشندهای که دارند، یکی از محبوبترین نخها برای بافت فرشاند. در واقع با وجود این نوع الیاف، میتوان فرشهای رنگی متنوعی تولید کرد. یکی دیگر از دلایلی که فرشهای پلیاستر را محبوب کرده است، ضدلک بودن آنهاست. الیاف پلیاستر، دارای سلولهای بسته هستند. یعنی هیچ منفذی ندارند که لکهها به آنها نفوذ کرده و درون فرش باقی بمانند.
البته این نوع فرش نباید در معرض گرد و خاک قرار گیرد، زیرا گرد و غبار به راحتی به روی آن مینشیند و از ظاهر خوب آن، کم میکند. البته فرشهای پلیاستر، به اندازه فرشهای دیگر مانند نایلونی بادوام نیستند و به درد اتاقهای پررفت و آمد نمیخورند. فرشهای پلیاستری در سبک و کیفیتهای گوناگون و با هر بودجهای در دسترس است.
۴. فرشهای آکریلیک : اگرچه نمیتوان فرش ماشینی با الیاف ۱۰۰درصد آکریلیک، پیدا کرد، این نوع نخ با انواع نخهای دیگر مانند پشم، ترکیب شده و برای بافت فرش به کار میرود. به همین دلیل ظاهر آنها شبیه فرشهای پشمی است و البته مانند آن نرم و محکم است و به راحتی لکه به خود نمیگیرد و شستن آن سخت نیست. فرشهای از جنس آکریلیک در برابر رطوبت، کپک و رنگپریدگی مقاوم هستند. اما آنها در برابر مواد شیمیایی قلیایی بسیار حساساند و به رنگ قهوهای در میآیند.
۵. فرشهای نایلون : تقریبا دو سوم الیاف فرشهای ماشینی از نایلون هستند. این الیاف در برابر گردو خاک و کپک، مقاوم هستند. در ضمن سنگینی وسایل خانه، مانند مبلمان را هم به خوبی، تحمل میکنند. فرشهای نایلونی در رنگهای مختلف و زیبا تولید میشوند. این نوع فرش، دوام بسیار بالایی دارد. البته رنگ فرشهای نایلونی در مدت زمان کمی کم میشود و رنگپریده به نظر میآیند. فرش نایلونی از نظر قیمت، گرانترین الیاف مصنوعی است. بنابراین این فرش، نسبت به فرشهای دارای الیاف مصنوعی مانند پلیاستر، گرانتر است. تقریبا دو سوم الیاف فرشهای ماشینی از نایلون هستند.
راهنمای خرید فرش:
امروزه طرح و نقش های زیادی با تراکم و شانه های مختلف از فرش در بازار وجود دارد و مشتریان را در خرید فرش ماشینی گمراه می کنند و این سوال پیش می آید که چه فرشی بخرم ؟
نکته اول : از مهم ترین نکات در خرید فرش در نظر گرفتن شیوه استفاده از فرش و مکان پهن کردن فرش است. برای مثال فرشی که در سالن پذیرایی پهن شده است به طور معمول رفت و آمد بر روی آن بسیار زیاد است و فرشی که در اتاق خواب یا آشپزخانه پهن شده باشد معمولا رفت و آمد بر روی فرش کم تر است. در انتخاب فرش برای چنین مکان هایی باید فرشی بادوام و مقاوم را برای مکان های پر رفت و آمد ، همچنین فرشی لطیف با رنگ شاد برای فضا های کم رفت و آمد را در نظر گرفت . فرش مناسب سالن پذیرایی ، فرش های با تراکم بالا مانند فرش ماشینی ۱۲۰۰ شانه و فرش مناسب برای اتاق خواب فرش های با تراکم پایین مانند فرش ماشینی ۷۰۰ شانه می باشند.
نکته دوم : در انتخاب بهترین فرش ماشینی باید به سبک زندگی خود نیز توجه داشته باشیم اگر در خانه کودکی دارید یا از حیوان خانگی نگهداری می کنید از فرش هایی استفاده کنید که طرح و نقش شلوغی داشته باشند تا کثیفی را بر روی خود نمایان نکنند . و اگر خانواده ای کم جمعیت هستید می توانید از فرش هایی استفاده کنید که رنگی روشن با طرح و نقش کمتری داشته باشند. همیشه سعی کنید فرشی را خریداری کنید که فاصله آن با دیوار ها حداقل نیم متر باشد.
نکته سوم : اگر فرشی را برای مکانی در نظر گرفته اید که در معرض گرد و غبار و کثیفی می باشد ، فرش های زمینه تیره مانند : فرش زمینه سرمه ای ، فرش های زمینه آبی کاربنی و آبی نفتی و … کثیفی و گرد و خاک را به طور واضح نمایان می کنند و مناسب چنین مکان هایی نیستند و همچنین فرش های زمینه کرم نیز جای پا را مشخص می کند . بهترین فرش ها برای مکان هایی که در معرض گرد و خاک هستند ، فرش هایی با زمینه بادامی و گردویی می باشند.
نکته چهارم : بیشتر افراد در خرید فرش ماشینی ، فرشی را برای منزل انتخاب می کنند که دور تا دور خانه را بپوشاند ، اما این کار اشتباه است . همیشه سعی کنید فرشی را خریداری کنید که فاصله آن با دیوار ها حداقل نیم متر باشد تا پایه های عقبی وسایلی چون مبل بر روی زمین قرار بگیرد .
نکته پنج : هیچ گاه برای ست کردن فرش با مبل یا ست کردن فرش با اثاثیه منزل از یک رنگ استفاده نکنید و همیشه از رنگ های تضاد مانند سفید و مشکی یا کرم و قهوه ای استفاده کنید تا اثاثیه منزل زیباتر و جذاب تر نمایان شوند . اثاثیه یک رنگ ، فضا و محیط خانه را کسل کننده می کند.
نکته ششم : اگر فرشی را برای مکانی کوچک در نظر دارید و دوست دارید فضای خانه بزرگ تر نشان داده شود از فرش هایی با زمینه روشن استفاده کنید زیرا چنین فرش هایی فضای خانه را از آنچه که هست بزرگ تر نشان می دهد و اگر فرشی برای مکانی بسیار بزرگ و خلوت در نظر دارید فرشی با طرح و نقش شلوغ و با زمینه تیره انتخاب کنید تا فضا و محیط خانه را جذاب تر و شوغ تر نمایان کند . فرش های زمینه تیره فضایی دنج ، گرم و صمیمانه به وجود می آورند.
هفتهای یکبار فرش را با جاروبرقی تمیز کنید.
چگونه عمر فرش را افزایش دهیم؟
مانند هر شی دیگری فرش نیز نیاز به نگهداری دارد. با رعایت برخی نکات میتوانید طول عمر فرش خود را افزایش داده و برای مدت بیشتری آن را نو نگاه دارید:
۱- اجازه ندهید نور مستقیم خورشید روی فرش بتابد.
۲- فرش را در نزدیکی منابع حرارتی و آتشزا قرار ندهید.
۳- برای جابه جا کردن فرش آن را رول کنید و هرگز اقدام به تا کردن فرش ننمایید چون سبب شکسته شدن آن میشود.
۴- فرش را در مکانهای مرطوب قرار ندهید زیرا رطوبت باعث پوسیدگی فرش میشود.
۵- وسایل سنگین نظیر مبلمان و کمد را روی فرش قرار ندهید زیرا سبب فشردگی الیاف در یک نقطه میشود و در صورت اجبار به این کار، هر چند وقت یکبار نیز جای وسایلی که روی فرش گذاشتهاید را تغییر دهید.
۶- هر چند وقت یکبار فرش را سر و ته کنید تا در معرض سایش قرار نگیرد.
۷- هفتهای یکبار فرش را با جاروبرقی تمیز کنید.
۸- فرش را در زیر درها به گونهای پهن کنید که در تماس مداوم با آن نباشد.
۹- شستن فرش را به شرکتهای معتبر قالیشویی بسپارید و از شستن آن در خانه حذر کنید.